Poslovne vijesti - Bosna i Hercegovina

Fabrike ne rade, a na izvozu oružja zaradili više od 200 miliona KM

U fabrikama koje se bave proizvodnjom oružja, vojne opreme i proizvoda dvojne namjene tvrde da je namjenska industrija BiH u kolapsu, ali prema pokazateljima o izvozu i uvozu ovih proizvoda, ne bi trebalo da bude tako.

Tokom 2009. godine, uz saglasnost ministarstava inostranih poslova, bezbjednosti, odbrane, civilnih poslova i Državne regulatorne agencije za radijacijsku i nuklearnu bezbjednost, Ministarstvo spoljne trgovine i ekonomskih odnosa BiH izdalo je ukupno 374 dozvole za izvoz ili uvoz naoružanja i vojne opreme.

Vrijednost ove robe, na osnovu profaktura koje su dostavljene uz zahtjeve za izdavanje dozvola, iznosila je 91.821.646 evra ili 200 miliona KM.

Ovi podaci iz izvještaja o izdatim i realizovanim dozvolama za izvoz naoružanja i opreme za 2008. i 2009. godinu, koji bi trebalo da se nađu pred poslanicima Parlamenta BiH na idućoj sjednici, dovoljno govore da bi namjenska industrija u BiH trebalo da cvjeta.

- Vrijednost izvezenog oružja na osnovu 146 izdatih dozvola u 44 zemlje iznosila je 47.094.389 evra - navode u Ministarstvu spoljne trgovine napominjući da uvid u realizaciju izdatih dozvola nije moguće realno sagledati i prikazati, sve do trenutka isticanja roka izdatih dozvola. Dodaju da se dozvole izdaju na period od godine.

Oružje i vojna oprema iz BiH, pored susjednih zemalja, izvozile su se, između ostalih, u Avganistan, Albaniju, Austriju, Bangladeš, Belgiju, Bugarsku, Čile, Dansku, Egipat, Ekvador, Jordan, Irak, Jemen, Libiju, Litvaniju, Maleziju, Moldaviju, Pakistan, Svazilend, Ujedinjene Arapske Emirate, Tursku, Tajland, Ukrajinu....

Više od 80 odsto ukupno izdatih dozvola za izvoz odnosilo se na Srbiju, SAD, Švajcarsku, Tursku, Njemačku, Jordan, Egipat, Jemen i Veliku Britaniju čija je vrijednost 38.839.865 evra.

- Odbijena su dva zahtjeva za izdavanje dozvola za izvoz oružja i vojne opreme u Izrael i to zbog primjene kodeksa ponašanja EU za izvoz - navodi se u izvještaju Ministarstva spoljne trgovine.

Ovo ministarstvo izdalo je i 143 dozvole za uvoz oružja iz 24 zemlje, a vrijednost profaktura iznosila je 11.197.606 evra.

Kada je riječ o proizvodima dvojne namjene, BiH je izvezla robe u vrijednosti od 20.320.242 evra i izdala 33 dozvole za izvoz u deset zemalja.

Zajednička komisija za odbranu i bezbjednost Parlamenta BiH na posljednjoj sjednici krajem jula konstatovala je da institucije i agencije zadužene za bezbjednost i odbranu u BiH u prošlogodišnjim izvještajima o svom poslovanju nisu ponudile odgovore na pitanja o izvozu i uništavanju viška naoružanja.

Komisija je imala najviše primjedbi na uništavanje viška naoružanja, jer ni u Ministarstvu odbrane nisu imali odgovore da li je višak završavao u zemljama koje su pod embargom Ujedinjenih nacija.

Predsjedavajuća Komisije Dušanka Majkić kazala je da postoji mnogo nejasnoća kada se radi o uništavanju oružja koje je i istraživala Agencija za istrage i zaštitu (SIPA).

Predsjedništvo BiH je sredinom marta, na osnovu upozorenja Obavještajno-bezbjednosne agencije BiH i informacija iz diplomatskih izvora o postojanju indicija o izvozu naoružanja iz BiH suprotno rezolucijama UN i drugim međunarodnim odredbama, donijelo Odluku o obustavljanju izdavanja dozvola za izvoz naoružanja i vojne opreme iz BiH.

U Odluci je Predsjedništvo naložilo Ministarstvu spoljne trgovine da odmah obustavi izdavanje dozvola za izvoz.

Predsjedništvo je tada zadužilo Savjet ministara da se u roku od 60 dana sačini novi pravilnik kojim će biti utvrđeni kriterijumi za izdavanje dozvola za unutrašnji i vanjski promet naoružanjem. Izvoz je ponovo odobren krajem maja.

Dozvole u 2008.

Ministarstvo spoljne trgovine i ekonomskih odnosa Parlamentu je dostavilo na usvajanje i izvještaj o realizovanim dozvolama za promet oružja za 2008. godinu u kome se navodi da su u toj godini izdali 382 dozvole čija je ukupna vrijednost na osnovu profaktura iznosila 81.777.611 evra.